Os oes yna ffasiwn beth a ‘thrysor Cenedlaethol’ mae’n rhaid fod y cerddor, actor a DJ Gareth Potter bellach yn gymwys ar gyfer y disgrifiad yna, Mae ei gyfraniad i’r Byd Pop Cymraeg yn amhrisiadwy a fel soniais beth amser yn ôl yn y golofn hon wrth drafod ei raglen rhagorol ‘Gadael yr Ugeinfed Ganrif’’ ar S4C, a oedd yn cofnodi’r ‘Sin Danddaearol Gymraeg’, dyma rhywun ddylia fod ar y sgrin fach.
Heb os mae rhaglen ‘Straeon
y Ffin’ yn un o’r pethau gorau sydd wedi bod ar S4C ers amser maith (os nad
erioed). Gan gyfuno hanes, diwylliant,
cerddoriaeth, seico-ddaearyddiaeth ac ardal ddaearyddol benodol dyma’r math o
raglen fyddai yn gyfarwydd iawn i wylwyr rhaglenni yn yr iaith fain ar BBC 4.
Dim ond un gair sydd gennyf i ddisgrifio ‘Straeon
y Ffin’ – gwych.
Ond, os am ddamcaniaethu ychydig, sgwn’i os yw’r ffaith
fod y cyflwynydd Potter, y cynyrchydd Meinir Gwilym (cantores arall) ac aelod
arall o’r criw cynhyrchu Osian Howells (cerddor ac aelod o’r Ods) yn dod o’r
Byd Pop wedi rhoi golwg ychydig mwy eanfrydig, mwy celfyddydol, mwy aesthetig
i’r holl beth? Beth am awgrymu golwg mwy ‘angerddol’ hyd yn oed – wedi ei
gyflwyno gyda angerdd, wedi ei greu gyda angerdd.
Nid dyma’r ‘cynnyrch’ arferol o ran talentau (honedig)
Cymraeg neuaddau preswyl y prifysgolion,(yr hyn arferai fod yn Brifysgol Cymru)
a mae hyn mor amlwg. Nid golwg draddodiadol Gymraeg na thraddodiadol dosbarth
canol Gymraeg sydd i’r rhaglen yma ond chwa o awyr iach gan fod yr ystradebau
arferol (neu yn sicr rhy aml) wedi cael eu rhoi o’r neulltu.
Pa raglen arall, pa gyflwynydd arall fyddai yn cyfuno
trafodaeth am Glawdd Offa gyda ymweliad a ‘Boundary Lane’ yn Saltney er mwyn
sgwrsio hefo Phil Bradley o’r grwp Brodyr (neu Brodyr y Ffin fel oedda nhw yn y
dechrau un)? Fe ddylid allu cyfuno Offa a’r Brodyr. Fe ddylia ni fod yn gwybod
am hanes Offa a hanes Y Brodyr!
Wrth ymweld a thafarn ‘The Oak’ yn Hendre ar yr A541,
rhyw bedair milltir i’r gorllewin o’r Wyddgrug ac wrth ddilyn trywydd Gwenfrewi
yn Nhreffynnon mae Potter yn amlygu eu ddawn fel gwrandawr gan roi cyfle i’r cyfrannwyr esbonio ond gan
ein sicrhau ni (y gwilwyr) ei fod yn gwrando yn astud, ac yn cymeryd diddordeb.
Rhaid dweud fod Potter yn ddiddorol hyd yn oed pan mae’n ddistaw.
Dyma ddyn sydd yn cymeryd gofal o’i wedd a’i ddelwedd.
Mae ei wallt wedi ei dorri gan farbwr nid rhywun sydd yn trin gwallt. Mae ei
farf yn awgrymu rhywun sydd yr un mor gyfforddus gyda llyfrau Kerouac ac y mae
gyda cwrw lleol, ac yng nghyd-destyn y rhaglen yma, cwrw o fragdy’r Hafod sydd
yn cynnwys cynhwysion wedi eu casglu ar lethrau Moel Famau.
O ystyried fod hon yn rhaglen amrywiol iawn, mae hi hefyd
yn rhaglen sydd yn gwneud synnwyr perffaith. Bron, byddai rhywun yn ei chymharu a chyfres Hel Straeon ers lawer ddydd, ond fod Straeon y Ffin yn llawer mwy amgen, yn llawer mwy rwan. Dyma chi
brofi, a hynny heb ormod o ymdrech, fod
modd i raglen “boblogaidd” fod yn amgen ac yn hip ac yn cŵl. Does dim angen
gor-egluro na gor-symleiddio. Iawn a da o beth yw fod Potter yn cymeryd yn ganiataol
ein bod yn ymwybodol o’r Brodyr. Pa obaith sydd os oes rhaid ail adrodd drwy’r
amser, os oes rhaid egluro eto am y canfed tro.
Gallwn wylio Potter ar y sgrin fach drwy’r nôs. Nid
gor-ddweud oedd agor y drafodaeth drwy awgrymu ei fod yn deilwng o’i urddo yn drysor
Cenedlaethol. Dyma deledu hanfodol sydd wedi bod ar goll yn rhy aml ar ein
sgrin fach Gymraeg.
No comments:
Post a Comment